Πρόγραμμα Δαίδαλος

Σχολική χρονιά: 2005-2006

Για την υλοποίηση του προγράμματος συνεργάστηκαν δύο τομείς:

1. ο τομέας εφαρμοσμένων τεχνων με τον καθηγητή Μπιτζένη Δημήτριο και
2. ο τομέας της πληροφορικής με τη καθηγητήτρια Φλώρου Ιωάννα
   

Το θέμα του έργου

Από τα πρώτα κιόλας χρόνια της φωτογραφίας έγιναν προσπάθειες να αποτυπώνεται στο χαρτί η ικανότητα του ανθρώπου να αντιλαμβάνεται όχι μόνο το ύψος και το πλάτος στον περιβάλλοντα χώρο αλλά ταυτόχρονα το βάθος και τον όγκο των αντικειμένων (άξονες: x,y και z), έτσι ώστε μια εικόνα να φαίνεται τρισδιάστατη. Η δημιουργία ενός τρισδιάστατου εφέ πάνω σε επιφάνεια δύο διαστάσεων επιτεύχθηκε με τη χρήση ειδικών φωτογραφικών μηχανών, των στερεοσκοπικών. Οι μηχανές αυτές είχαν δύο φακούς, τον ένα δίπλα στον άλλο, που απείχαν μεταξύ τους όσο τα μάτια ενός ανθρώπου. Είχαν τη δυνατότητα να «τραβούν» το θέμα ταυτόχρονα από δύο ελαφρώς διαφορετικές γωνίες λήψης.
Η εκτύπωση τέτοιων λήψεων με ειδικά κιάλια (και μάλιστα απίστευτα περίτεχνα στις περισσότερες περιπτώσεις) δημιουργούσε την ψευδαίσθηση μιας τρισδιάστατης εικόνας. Στην αρχή αυτή βασίστηκαν πολύ αργότερα και τα πολύ αγαπημένα σε όλους μας κιάλια View Master. Σήμερα η στερεοσκοπία αποτελεί την επιστήμη που, μαζί με την τεχνολογία, μελετά δισδιάστατα σχέδια και φωτογραφίες, τα οποία, όταν τα παρατηρήσει κανείς με ειδικό τρόπο, θα έχει την ψευδαίσθηση των τριών διαστάσεων. Η λέξη stereoscopic είναι σύνθετη και προέρχεται από τις ελληνικές λέξεις στερεός (συμπαγής) και σκοπώ (παρατηρώ προσεκτικά, εξετάζω). Οι φωτογραφίες, η οθόνη του υπολογιστή μας ή η τηλεόραση μπορούν να απεικονίσουν μια εικόνα μόνο σε δύο διαστάσεις και με μία προοπτική. Για να προκύψει ένα τρισδιάστατο αποτέλεσμα με τη χρήση των μέσων, θα πρέπει να εφαρμόσουμε ειδικές τεχνικές με τις οποίες εξομοιώνεται η ανθρώπινη όραση.
Υπάρχουν δύο βασικοί τρόποι για να δούμε τρισδιάστατα μια εικόνα. 0 πρώτος απαιτεί τη χρήση μηχανικών μέσων, τα οποία σχεδιάζονται έτσι ώστε κάθε μάτι να λαμβάνει ξεχωριστά τη δική του ανεξάρτητη εικόνα. Σε αυτή την κατηγορία ανήκουν και τα ειδικά γυαλιά που αντί για φακούς έχουν μικροσκοπικές οθόνες LCD. Τέτοια γυαλιά χρησιμοποιούνται, για παράδειγμα, σε εξομοιωτές παιχνιδιών. Το κυριότερο προτέρημα τους είναι ότι η αναπαραγωγή των εικόνων ή των ταινιών γίνεται χωρίς να υπάρχει καμία χρωματική απώλεια. 0 δεύτερος τρόπος σχετίζεται με τη διαδικασία ένωσης των
δύο εικόνων σε μία. Ωστόσο, ο φτηνότερος τρόπος για να δούμε στερεοσκοπικά την εικόνα είναι να χρησιμοποιήσουμε γυαλιά που αντί για φακούς έχουν φίλτρα του κόκκινου και του μπλε ή του πράσινου. Το αποτέλεσμα που παίρνουμε στην οθόνη της τηλεόρασης ή του υπολογιστή μας είναι συνήθως καλύτερο από αυτό που προκύπτει από μια εκτύπωση. Το μεγαλύτερο μειονέκτημα αυτού του τρόπου είναι η αδυναμία αναπαραγωγής της τρισδιάστατης εικόνας χωρίς χρωματικές απώλειες. Αυτό συμβαίνει γιατί η συγκεκριμένη τεχνική βασίζεται στην αναπαραγωγή της ίδιας μονόχρωμης εικόνας RGB βλέποντας τις δύο όψείς της φιλτραρισμένες από δύο διαφορετικά χρωματικά κανάλια (R και Β ή R και G) .Ένα άλλο μειονέκτημα είναι η πιθανότητα ατελούς διαχωρισμού των δύο εικόνων με αποτέλεσμα μια τρισδιάστατη μεν αλλά ανετάριστη εικόνα.
Ο καλύτερος τρόπος για να πετύχουμε τη φωτογράφηση μιας στερεοσκοπικής εικόνας είναι να μιμηθούμε τη φυσική θέση αλλά και τον τρόπο που λαμβάνουν τις εικόνες τα μάτια του ανθρώπου.
Όταν κοιτάζουμε κάποιο αντικείμενο το κάθε μάτι μας το βλέπει από διαφορετική γωνία. Για να αντιληφθούμε καλύτερα τι εννοούμε δεν έχουμε παρά να βάλουμε ένα δάχτυλο μας περίπου 10 εκατοστά μακριά από τη μύτη μας. Αφού κλείσουμε το ένα μάτι ανοίγουμε το
άλλο και αντιστρόφως. Παρατηρούμε πώς το δάχτυλο μας δείχνει να μετακινείται πότε δεξιά και πότε αριστερά, ανάλογα με το ποιο μάτι έχουμε ανοιχτό. Επαναλαμβάνουμε το ίδιο με το δάχτυλό μας στα 30 εκατοστά από τη μύτη μας. Εύκολα διαπιστώνουμε ότι αυτή η φαινομενική μετακίνηση ελαττώνεται. Κοιτάμε στη συνέχεια κάποια αντικείμενα που βρίσκονται 5 έως 10 μέτρα μακριά. Το φαινόμενο ελαττώνεται ακόμα περισσότερο και στα αντικείμενα που βρίσκονται πολύ μακριά εξαφανίζεται.
Είναι απίστευτο το πόσο εύκολα, άμεσα και σωστά ο εγκέφαλός μας επεξεργάζεται τη διαφορετική προοπτική του κάθε αντικειμένου στο χώρο, ανάλογα με την απόσταση που βρίσκεται αυτό.
Αν θέλουμε να εξομοιώσουμε αυτή τη λειτουργία του εγκεφάλου με τη φωτογραφική μας μηχανή, αρκεί να τραβήξουμε το θέμα μας από δύο διαφορετικές θέσεις. Για να ακριβολογούμε, η πρώτη θέση λήψης θα πρέπει να απέχει έξι με εξίμισι εκατοστά από τη δεύτερη, όσο περίπου απέχουν και τα μάτια μας μεταξύ τους. Για να το πετύχουμε αυτό χρησιμοποιούμε δύο φωτογραφικές μηχανές, τη μία δίπλα στην άλλη. Φυσικά πιο οικονομικός τρόπος είναι να χρησιμοποιήσουμε μία μηχανή και να τη μετακινούμε

Παραδοτέα του προγράμματος

1. 8 αφίσες με επεξεργασμένες για στερεομετρική απόδοση (εφόσον κάνετε κλικ πάνω στις φωτογραφίες μεγενθύνονται και μπορειτε να τις παρατηρήσετε ως τρισδιάστατες φορώντας τα ειδικά γυαλιά)
   
   
2. Μία αφίσα  (πιέστε πάνω στην εικόνα για να ανοίξει)
   
3. 20 σέλιδο έντυπο κατασκευής στερεοσκοπικών εικόνων.  (πιέστε πάνω στην εικόνα για να ανοίξει)
   
   
   

Φωτογραφίες από τη περιφερειακή έκθεση που έγινε στο χώρο του λιμανιού της Θεσσαλονίκης (Ο.Λ.Θ.)