Τεχνολογια των Εκτυπώσεων

4.1. ΕΙΣΑΓΩΓΗ

 Bίντεο που αναπαριστά τη μέθοδο της επιπεδοτυπίας offset

Ο όρος επιπεδοτυπία αναφέρεται σε όλες εκείνες τις εκτυπωτικές μεθόδους, στις οποίες η πλάκα εκτύπωσης που χρησιμοποιείται δεν έχει εσοχές ή εξοχές, αλλά εκτυπούμενη και μη επιφάνεια βρίσκονται στο ίδιο επίπεδο. Το μελάνι εκτύπωσης μεταφέρεται στα σημεία όπου υπάρχει  θέμα στην εκτυπωτική πλάκα, ενώ εκεί όπου δεν υπάρχει θέμα, υπάρχει νερό. Η εκτύπωση επιτυγχάνεται χάρη στην ιδιότητα του νερού να απωθεί τη λιπαρή μελάνη. Επομένως η μελάνη συγκρατείται μόνο από τα σημεία, όπου υπάρχει θέμα.

Παράλληλα με τον όρο επιπεδοτυπία σήμερα χρησιμοποιείται και ο όρος λιθογραφία για να εκφράσει τις ίδιες τεχνικές εκτύπωσης. Ο όρος αυτός προέρχεται από την πρώτη επιπεδοτυπική τεχνική εκτύπωσης που χρησιμοποιήθηκε επειδή, τότε, η εκτυπωτική πλάκα ήταν λίθινη. Ωστόσο, χρησιμοποιείται ακόμη παρόλο που τις νεώτερες επιπεδοτυπικές τεχνικές εκτύπωσης, ο λίθος δεν αποτελεί πια, το μόνο υλικό για την κατασκευή των εκτυπωτικών πλακών.

 Με βάση, λοιπόν, τις εξελίξεις στην επιπεδοτυπία και ανάλογα με τον τρόπο μεταφοράς του θέματος από την εκτυπωτική πλάκα στο προς εκτύπωση υπόστρωμα, η επιπεδοτυπία χωρίζεται σε: άμεση και  έμμεση. Στην πρώτη, η πλάκα εκτύπωσης έρχεται σε άμεση επαφή με το υπόστρωμα. Στη δεύτερη περίπτωση, για τη μεταφορά του θέματος από την εκτυπωτική πλάκα στο υπόστρωμα παρεμβάλλεται μία ενδιάμεση επιφάνεια από καουτσούκ. Η ενδιάμεση αυτή επιφάνεια καουτσούκ αποτυπώνει το θέμα από την εκτυπωτική πλάκα και με τη βοήθεια πίεσης το μεταφέρει στο υπόστρωμα.

4.2 Η ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΑΝΑΔΡΟΜΗ ΤΗΣ ΑΜΕΣΗΣ ΕΠΙΠΕΔΟΤΥΠΙΑΣ

4.2.1. Η επινόηση της λιθογραφίας

Εφευρέτης της μεθόδου είναι ο Αλόϊς Σενεφέλντερ (Aloisius Senefelder, 1771-1834). Ο Σενεφέλντερ, που γεννήθηκε στη Πράγα, ασχολήθηκε με τη συγγραφή θεατρικών έργων. Στη προσπάθειά του να βρει οικονομικούς τρόπους αναπαραγωγής των έργων του πειραματίστηκε με τη μέθοδο της χαλκογραφίας. Στη χαλκογραφία, το θέμα χαράσσεται σε βάθος (εσώγλυφα) σε μία χάλκινη επιφάνεια. Η μελάνη απλώνεται σε ολόκληρη την επιφάνεια της πλάκας και στη συνέχεια αφαιρείται, έτσι ώστε να παραμείνει μόνο στα σημεία που βρίσκονται σε βάθος.

Επειδή οι χάλκινες πλάκες ήταν ακριβές, ο Σενεφέλντερ τις αντικατέστησε με λίθινες. Το χάραγμα στην πέτρα δεν έδωσε ικανοποιητικά αποτελέσματα στο στάδιο της εκτύπωσης, καθώς η λίθινη πλάκα δεν άντεχε στις δυνατές πιέσεις που απαιτούνταν για την αποκόλληση του μελανιού από τις εσοχές της πλάκας. Πειραματίστηκε, λοιπόν, και στην πορεία και, με τη χρήση διάφορων χημικών, κατάφερε να δημιουργήσει θέμα με προεξέχοντα σημεία (όπως τα σημεία της τυπογραφίας), διαβρώνοντας τα μέρη εκείνα της πέτρας που δεν είχαν θέμα. Κατασκεύασε, δηλαδή, μια εκτυπωτική πλάκα με εξώγλυφο θέμα.  Αν και το εκτυπωτικό αποτέλεσμα ήταν ικανοποιητικό, η δυσκολία του σχεδιασμού των γραμμάτων σε αντεστραμμένη μορφή τον ώθησε στη συνέχιση των πειραμάτων του.

Παρατήρησε ότι, όταν άπλωνε  μείγμα νερού και σταγόνων λαδιού σε ένα τυπωμένο χαρτί, το λάδι συγκρατούνταν μόνο στα μελανωμένα μέρη του εντύπου. Έτσι, πήρε από ένα ήδη τυπωμένο βιβλίο μία σελίδα και την επάλειψε με νερό και στη συνέχεια με λιπαρό μελάνι. Όπου η σελίδα ήταν λευκή, το νερό συγκρατούνταν, ενώ όπου υπήρχε μελάνι, όπου δηλαδή το έντυπο ήταν ήδη τυπωμένο, συγκρατούνταν το λάδι του λιπαρού μελανιού και όχι το νερό. Το λάδι διέλυε κάθε φορά μέρος της λιπαρής μελάνης, η οποία άφηνε με πίεση το αποτύπωμά της σ΄ ένα άλλο χαρτί, σε καθρεπτισμένη, βέβαια, μορφή. Από αυτό το αντίγραφο, εφαρμόζοντας επαναλαμβανόμενα τη παραπάνω διαδικασία, πήρε ένα σημαντικό αριθμό αντιτύπων.

Επειδή το τυπωμένο χαρτί δε μπορούσε να δώσει πολλά αντίτυπα, ο Σενεφέλντερ προσπάθησε να εφαρμόσει τις ίδιες αρχές σε μία λίθινη πλάκα από ασβεστολιθικό σχιστόλιθο. Αυτό το κατάφερε με τη βοήθεια ενός λιπαρού σαπουνιού με το οποίο σχεδίασε απευθείας τη λίθινη επιφάνεια· στη συνέχεια τη ράντισε με διάλυμα νερού και μετά με λιπαρό μαύρο μελάνι. Όπου δεν υπήρχε λιπαρό σαπούνι, η λίθινη πλάκα συγκρατούσε το νερό, ενώ όπου υπήρχε συγκρατούσε το λιπαρό μελάνι. Άρα, το λιπαρό μελάνι συγκρατούνταν μόνο από τα σημεία του θέματος.

Μπορεί ο Σενεφέλντερ να μην κατάφερε να υπερπηδήσει τη δυσκολία του να σχεδιάζει το θέμα σε μη αναγνώσιμη μορφή, πέτυχε, όμως, να επινοήσει μία νέα εκτυπωτική μέθοδο, που δεν απαιτούσε την επίπονη διαδικασία του εσώγλυφου ή εξώγλυφου χαράγματος του θέματος στην εκτυπωτική πλάκα. Η λιθογραφία με την έννοια της επιπεδοτυπίας εφευρέθηκε το 1798, ενώ τα πειράματα είχαν ξεκινήσει από το 1793.

4.2.2. Η σταδιακή εξέλιξη της λιθογραφίας

Από το 1798 και μετά η ανάπτυξη της τεχνικής της λιθογραφίας ήταν γρήγορη. Η λιθογραφία χρησιμοποιήθηκε ιδιαίτερα από καλλιτέχνες εκείνης της εποχής και αργότερα εξελίχθηκε και στη χρωμολιθογραφία. Η χρωμολιθογραφία είναι η ίδια τεχνική, με τη διαφορά ότι χρησιμοποιήθηκαν για την εκτύπωση περισσότερα από ένα χρώματα. Η τεχνική της λιθογραφίας χρησιμοποιείται από τους καλλιτέχνες ακόμα και σήμερα. Το βασικό μειονέκτημά της είναι η γρήγορη φθορά του θέματος της λιθογραφικής πλάκας, εξαιτίας των πιέσεων της εκτύπωσης.

Στην προσπάθεια να γίνει η μέθοδος αυτή πιο παραγωγική, χρησιμοποιήθηκε ένας λαστιχένιος κύλινδρος ανάμεσα στην εκτυπωτική πλάκα και στο προς εκτύπωση υλικό. Έτσι περάσαμε στην τεχνική της έμμεσης λιθογραφίας. Ο ενδιάμεσος κύλινδρος έδωσε ένα ακόμη πλεονέκτημα στη μέθοδο: το θέμα έπαψε να σχεδιάζεται σε μη αναγνώσιμη μορφή, γιατί σχεδιαζόμενο αναγνώσιμο στο λίθο, μεταφέρεται αντεστραμμένο στον ενδιάμεσο κύλινδρο και από εκεί αναγνώσιμο, πάλι, στο εκτυπωτικό υπόστρωμα.

Αργότερα, η ασβεστολιθική πλάκα αντικαταστάθηκε από μεταλλική και η νέα τεχνική ονομάστηκε τσιγκογραφία ή λιθογραφία όφσετ (offset, από τον αγγλικό όρο OFF-SET – SET-OFF). Σύμφωνα την τεχνική αυτή, η εκτυπωτική πλάκα απομακρύνεται από την εκτυπούμενη επιφάνεια, καθώς παρεμβάλλεται ένας κύλινδρος καλυμμένος από καουτσούκ.

Όταν το 1904 ο Άιρα Ρόμπελ (Ira Rubel) και οι συνεργάτες του χρησιμοποίησαν τον ενδιάμεσο κύλινδρο και φωτοχημικές διαδικασίες για τη μεταφορά του θέματος στην εκτυπωτική πλάκα, η τεχνική άρχισε να καλείται και φωτολιθογραφία όφσετ.

4.3. Η ΜΕΘΟΔΟΣ ΤΗΣ ΛΙΘΟΓΡΑΦΙΑΣ

4.3.1. Η άμεση λιθογραφία

Στην άμεση λιθογραφία η εκτυπωτική πλάκα κατασκευάζεται με το χέρι, ενώ η εκτύπωση επιτυγχάνεται με τη βοήθεια χειροκίνητου πιεστηρίου. Παρακάτω παρουσιάζονται αναλυτικά όλα τα στάδια της τεχνικής αυτής:

1. Η προετοιμασία της λιθογραφικής πλάκας: Για να μπορέσει ο ασβεστολιθικός σχιστόλιθος να καταστεί μελανόφιλος (ικανός, δηλαδή, να συγκρατήσει τη μελάνη) επιλεκτικά στα σημεία του θέματος και υδρόφιλος (ικανός, δηλαδή, να συγκρατήσει το νερό) στα σημεία που δεν υπάρχει θέμα, η πλάκα τρίβεται με άμμο και νερό. Η διαδικασία αυτή ονομάζεται γρανάρισμα.
2. Η δημιουργία του αρχικού σχεδίου: Ο αρχικός σχεδιασμός της εργασίας γίνεται επάνω σε ριζόχαρτο με τη βοήθεια λεπτής κιμωλίας. Στη συνέχεια, το ριζόχαρτο γυρίζεται από την άλλη πλευρά, το σχέδιο αντιστρέφεται και πιέζεται με μολύβι από την αντίθετη πλευρά. Με τον τρόπο αυτό το θέμα της κιμωλίας μεταφέρεται καθρεπτισμένο από το ριζόχαρτο στη λίθινη επιφάνεια.
3. Η μεταφορά του θέματος στην επιφάνεια της πλάκας: Το θέμα σχεδιάζεται με λιθογραφικό λιπαρό μολύβι ή μελάνι επάνω στα ίχνη της κιμωλίας. Στη συνέχεια πιέζεται μ’ ένα κομμάτι μαλακού υφάσματος, έτσι ώστε να σταθεροποιηθεί η μελάνη επάνω στην πλάκα.
4. H οξείδωση της πέτρας: Προκειμένου η εκτυπωτική πλάκα να καταστεί υδρόφιλη στα σημεία που δεν υπάρχει σχέδιο, απλώνεται στην επιφάνειά της ένα διάλυμα οξέος (αραβικής γόμας με σταγόνες νιτρικού οξέος). Παράλληλα το διάλυμα αυτό σταθεροποιεί το σχέδιο απομακρύνοντας το σαπούνι από το λιπαρό μελάνι και όλα τα υδατοδιαλυτά συστατικά.
5. Η προετοιμασία του χαρτιού εκτύπωσης: Για να μπορέσει το χαρτί να  δεχτεί το μελάνι της εκτύπωσης, πρέπει πρώτα να βραχεί και από τις δύο πλευρές του. Αυτό προϋποθέτει τη χρήση χαρτιών, τα οποία δεν καταστρέφονται εύκολα από την υγρασία και την πίεση.
6. H στερέωση του θέματος: Για την ενίσχυση του σχεδίου στην επιφάνεια εκτύπωσης, η πλάκα τρίβεται με μαλακό πανί, εμποτισμένο με ειδικό λάδι και νέφτι, στα σημεία του θέματος με ελαφρές κυκλικές κινήσεις. Το νέφτι ενισχύει την εικόνα, ενώ το λάδι διαλύει το λιπαρό μελάνι. Το θέμα παύει να είναι ορατό, αλλά η περιοχή που αντιστοιχεί σε αυτό έχει γίνει υδρόφοβη (διώχνει το νερό) και συγχρόνως μελανόφιλη.
7. Η διαδικασία της εκτύπωσης: Ολόκληρη η εκτυπωτική επιφάνεια βρέχεται. Το μελάνι, που έχει απλωθεί ομοιόμορφα στην επιφάνεια ενός ρολού, μεταφέρεται προσεκτικά, με απαλές κινήσεις, για να συγκρατηθεί μόνο από την περιοχή του θέματος. Την ίδια στιγμή  απωθείται από τις μη εκτυπούμενες περιοχές γιατί είναι βρεγμένες. Το σχέδιο γίνεται ξανά ορατό, ύστερα από τη μελάνωση, και είναι έτοιμο να τοποθετηθεί στη λιθογραφική πρέσα. Το βρεγμένο χαρτί που πρόκειται να τυπωθεί σκεπάζει την επιφάνεια της εκτυπωτικής πλάκας. Πάνω από αυτό τοποθετείται ένα χοντρό χαρτόνι, που βοηθά στην καλύτερη κατανομή της πίεσης. Στην εκτυπωτική πλάκα ασκείται πίεση από μία πρέσα, για να εξασφαλιστεί  η μεταφορά του θέματος στο εκτυπούμενο υπόστρωμα.

Bίντεο που αναπαριστά την μέθοδο της άμεσης λιθογραφίας

4.3.2. Η έμμεση λιθογραφία ή λιθογραφία offset

Α. Τα στάδια της εκτύπωσης

Σήμερα η λιθογραφία όφσετ αποτελεί την πιο διαδεδομένη μέθοδο εκτύπωσης. Στην εκτυπωτική διαδικασία διακρίνονται τα παρακάτω στάδια:

• Κατασκευάζεται η εκτυπωτική πλάκα με τη μέθοδο της φωτομεταφοράς (αναλυτικά η μέθοδος περιγράφεται παρακάτω) και στη συνέχεια προσαρμόζεται στην παράπλευρη επιφάνεια ενός κυλίνδρου.
• Υγραίνεται η πλάκα· το λεπτό στρώμα υγρασίας συγκρατείται στη μη εκτυπούμενη περιοχή.
• Μελανώνεται η πλάκα· το λεπτό στρώμα μελάνης συγκρατείται στην εκτυπούμενη περιοχή.
• Μεταφέρεται με την άσκηση πίεσης το θέμα της εκτυπωτικής πλάκας σε έναν κύλινδρο επενδυμένο με καουτσούκ.
• Μεταφέρεται το θέμα στο εκτυπωτικό υπόστρωμα ύστερα από την πίεση που ασκεί στον ενδιάμεσο κύλινδρο ένας άλλος κύλινδρος, αυτός της πίεσης.

Bίντεο που αναπαριστά την μέθοδο εκτύπωση  όφσετ

Β. Η μεταφορά του θέματος στην εκτυπωτική επιφάνεια

Υπάρχουν διάφορα είδη πλακών αλουμινίου, που χρησιμοποιούνται για την κατασκευή της εκτυπωτικής πλάκας. Τελικός σκοπός στη διαδικασία κατασκευής της είναι να μεταφερθεί πάνω της το θέμα που πρόκειται να εκτυπωθεί. Για το λόγο αυτό, η πλάκα καλύπτεται με φωτοευαίσθητη επίστρωση από τη μία της πλευρά. Αφού το θέμα μετατραπεί σε θετικό φιλμ, τοποθετείται επάνω στην πλάκα και εκτίθεται μαζί της σε συνθήκες φωτισμού. Το θέμα μεταφέρεται, έτσι, στην επιφάνειά της μέσω φωτοχημικών διεργασιών, που συντελούνται κατά τη διάρκεια του φωτισμού.

Οι ευρέως χρησιμοποιούμενες από τα εργαστήρια εκτυπώσεων πλάκες διατίθενται από το εμπόριο έτοιμες, με την επιφάνειά τους καλυμμένη από φωτοευαίσθητη επίστρωση. Γι’ αυτό και ονομάζονται προευαισθητοποιημένες.

Η έκθεση, λοιπόν, της εκτυπωτικής πλάκας και του φιλμ σε συνθήκες φωτισμού πραγματοποιείται σε ένα ειδικό μηχάνημα, το φωτομεταφορείο. Το φιλμ και το αλουμίνιο σε απόλυτη επαφή φωτίζονται. Ακολουθεί η διαδικασία της εμφάνισης του θέματος στο αλουμίνιο. Οι περιοχές του φιλμ που έφεραν το θέμα, εμπόδισαν την έκθεση της αντίστοιχης επιφάνειας του αλουμινίου στο φως. Έτσι, την κατέστησαν μελανόφιλη και υδρόφοβη. Η φωτοευαίσθητη επίστρωση της υπόλοιπης επιφάνειας του αλουμινίου, που εκτέθηκε στο φως, απομακρύνθηκε με τα χημικά της εμφάνισης, αφήνοντας την επιφάνεια της πλάκας υδρόφιλη.

Τον τελευταίο καιρό αναπτύσσεται μία νέα μέθοδος μεταφοράς του θέματος στην εκτυπωτική πλάκα. Σε αυτή δε χρησιμοποιείται φιλμ, αλλά το θέμα μεταφέρεται μέσω ηλεκτρονικού υπολογιστή με την τεχνική CTP (Computer To Plate).

Γ. Τα είδη των μηχανών όφσετ

Οι μηχανές όφσετ μπορούν να ταξινομηθούν με βάση δύο διαφορετικά κριτήρια. Το πρώτο κριτήριο είναι ο αριθμός των χρωμάτων που τυπώνονται μ΄ ένα μόνο πέρασμα του εκτυπούμενου υλικού από τη μηχανή και το δεύτερο η μορφή που έχει η τροφοδοσία του χαρτιού της μηχανής.

Σύμφωνα με το πρώτο, υπάρχουν μηχανές μονόχρωμες, δίχρωμες, τετράχρωμες, εξάχρωμες, και σε εξαιρετικές περιπτώσεις και δωδεκάχρωμες. Το κάθε χρώμα τυπώνεται σε έναν ξεχωριστό πύργο. Πύργος είναι το σύστημα της εκτυπωτικής μηχανής που αποτελείται από τρεις μεγάλους κυλίνδρους, αυτόν που φέρει την εκτυπωτική πλάκα, του καουτσούκ και της πίεσης, καθώς και τα συστήματα μελάνωσης και ύγρανσης. Οι μηχανές αυτές τυπώνουν μόνο τη μία όψη του χαρτιού εκτύπωσης.

Ωστόσο, υπάρχουν μηχανές που τυπώνουν και τις δύο όψεις του με ένα μόνο πέρασμα (αμφίπλευρες). Για το σκοπό αυτό το χαρτί περνά ανάμεσα από δύο κυλίνδρους καουτσούκ, οι οποίοι μεταφέρουν τα θέματα από δύο διαφορετικούς εκτυπωτικούς κυλίνδρους. Κάθε θέμα αντιστοιχεί σε μία όψη χαρτιού. Στο σύστημα αυτό οι ίδιοι οι κύλινδροι καουτσούκ λειτουργούν ταυτόχρονα και ως κύλινδροι πίεσης.

Σύμφωνα με το δεύτερο κριτήριο, οι μηχανές εκτύπωσης (πιεστήρια) κατατάσσονται σε δύο κατηγορίες, στις μηχανές τροφοδοσίας φύλλων και στις μηχανές τροφοδοσίας ρολού.

Στα πιεστήρια φύλλων η μηχανή τροφοδοτείται από ξεχωριστά φύλλα (δεσμίδα). Χαρακτηριστικό γνώρισμα αυτών των μηχανών είναι ότι, αν και καθορίζουν το μέγιστο των διαστάσεων του χαρτιού που μπορούν να εκτυπώσουν, ωστόσο, μπορούν να δεχτούν και χαρτιά μικρότερων διαστάσεων. Τις μηχανές αυτές τροφοδοσίας φύλλων, ανάλογα με το μέγιστο  μέγεθος χαρτιού που μπορούν να τυπώσουν, τις διακρίνουμε σε τρεις κυρίως κατηγορίες:

• μικρού μεγέθους (μέχρι 29cmΧ43cm).
• μεσαίου μεγέθους (από την προηγούμενη διάσταση μέχρι 70cmΧ100cm).
• μεγάλου μεγέθους (από την προηγούμενη διάσταση μέχρι 140 cm Χ 200 cm).

Στα πιεστήρια ρολού τόσο η τροφοδοσία όσο και η παραλαβή γίνονται με τη βοήθεια ρολών. Χαρακτηριστικό γνώρισμα αυτών των μηχανών είναι η μεγάλη ταχύτητα εκτύπωσης εξαιτίας της συνεχούς τροφοδοσίας της μηχανής με χαρτί. Γι’ αυτό είναι ιδανικές για παραγωγή εφημερίδων, περιοδικών και γενικά για μεγάλο αριθμό αντιτύπων. Στην περίπτωση αυτή το θέμα της εκτύπωσης πρέπει να καλύπτει την παράπλευρη επιφάνεια της εκτυπωτικής πλάκας, που έχει τη μορφή κυλίνδρου. Έτσι ελαχιστοποιούνται οι απώλειες σε χαρτί.

Δ. Τα μέρη της μηχανής όφσετ

Μία απλή μονόχρωμη μηχανή όφσετ αποτελείται από τα εξής μέρη:

1. τον τροφοδότη
2. τον καταρράκτη
3. το σύστημα ύγρανσης
4. το σύστημα μελάνωσης
5. τον κύλινδρο εκτύπωσης
6. τον κύλινδρο μεταφοράς (καουτσούκ)
7. τον κύλινδρο πίεσης
8. το σύστημα μεταφοράς φύλλων
9. την εξαγωγή

1. Ο τροφοδότης είναι το μέρος της μηχανής στο οποίο φορτώνεται το υλικό προς εκτύπωση, σε μορφή ρολού ή φύλλων. Είναι απαραίτητο τα φύλλα αυτά πρώτα να αεριστούν έτσι ώστε να είναι πιο εύκολος ο μεταξύ τους διαχωρισμός. Συγχρόνως πρέπει να είναι όλα του ιδίου μεγέθους και πάχους και να στοιβάζονται ακριβώς το ένα πάνω στο άλλο, ώστε να εξασφαλίζονται με τον τρόπο αυτό ομοιόμορφες συνθήκες τροφοδοσίας στη μηχανή. Στο πάνω μέρος του τροφοδότη ειδικές βεντούζες ανασηκώνουν το πάνω φύλλο οδηγώντας το στον καταρράχτη της μηχανής. Παράλληλα ειδική πούδρα διασκορπίζεται με αέρα στο χαρτί για την απομάκρυνση του στατικού ηλεκτρισμού.

2. Ο καταρράκτης, που βρίσκεται μπροστά από τον τροφοδότη, είναι ένα κεκλιμένο επίπεδο στο οποίο κυλούν τα φύλλα που θα τυπωθούν, με τη βοήθεια μεταφορικών ταινιών. Παράλληλα ορισμένες διατάξεις του καταρράκτη ελέγχουν αν η τροφοδοσία είναι συνεχής, αν περνούν κατεστραμμένα ή διπλά φύλλα κ.λ.π. Στο τέλος του ένα σύστημα ευθυγράμμισης των φύλλων είναι υπεύθυνο για τη σωστή εισαγωγή του χαρτιού στη μηχανή.

3. Το σύστημα ύγρανσης είναι κατασκευασμένο έτσι, ώστε ένα δοχείο και μια σειρά από κυλίνδρους να εξασφαλίζουν ένα λεπτό στρώμα υγρασίας στην εκτυπωτική επιφάνεια. Στα πιο συνηθισμένα συστήματα χρησιμοποιούνται ένας ή δύο κύλινδροι επενδυμένοι με ύφασμα έτσι ώστε αυτοί, καθώς έρχονται σε επαφή με την εκτυπωτική πλάκα, να τη βρέχουν.

4. Το σύστημα μελάνωσης αποτελείται από μια σκάφη (μελανείο), όπου τοποθετείται το μελάνι που χρησιμοποιείται στην εκτύπωση, και από μια σειρά κυλίνδρων για τη μεταφορά του μελανιού στην εκτυπωτική πλάκα. Μερικοί από τους παραπάνω κυλίνδρους είναι από μέταλλο και οι υπόλοιποι από καουτσούκ.

5. Ο κύλινδρος εκτύπωσης είναι κατασκευασμένος με τέτοιον τρόπον ώστε να μπορεί να δεχτεί την εκτυπωτική πλάκα. Τη συγκρατεί και την τεντώνει με τη βοήθεια ειδικών σφικτήρων, ενώ συγχρόνως επιτρέπει μικρές μετατοπίσεις, δεξιά κι αριστερά, για τη ρύθμιση των συμπτώσεων (με τον τρόπο αυτό, δηλαδή, πετυχαίνουμε τα χρώματα που τυπώνονται διαδοχικά, από διαφορετικούς πύργους, να τυπώνονται ακριβώς το ένα πάνω στο άλλο).

6. Ο κύλινδρος μεταφοράς (από καουτσούκ) δέχεται το θέμα της εκτυπωτικής πλάκας και το μεταφέρει στο εκτυπωτικό υπόστρωμα. Η ποιότητα του καουτσούκ που επιλέγεται, εξαρτάται από το πάχος και η σκληρότητα των αντιτύπων.

8. Ο κύλινδρος πίεσης έχει ως αποστολή να ασκεί πίεση στο εκτυπωτικό υπόστρωμα έτσι, ώστε το τελευταίο να δέχεται το θέμα από τον κύλινδρο μεταφοράς. Ρυθμίζει την ομοιόμορφη κατανομή της πίεσης και σε ορισμένες περιπτώσεις διαθέτει ειδικά πιαστράκια (δόντια ή αρπάγες) για να συγκρατούν το χαρτί.

9. Το σύστημα μεταφοράς φύλλων αποτελείται από μια σειρά από μεταλλικές αρπάγες, που παραλαμβάνουν από τον τροφοδότη της μηχανής το φύλλο που θα τυπωθεί, και το οδηγούν στη μονάδα εκτύπωσης. Μία σειρά κυλίνδρων χρησιμοποιούνται για τη μεταφορά των αντιτύπων από τον έναν πύργο στον άλλο, μέχρι την τελική απόθεση στο πατάρι εξαγωγής.

10. Το πατάρι εξαγωγής συγκεντρώνει τα τελικά τυπωμένα αντίτυπα. Είναι μία επίπεδη επιφάνεια στην οποία το κάθε φύλλο που εξάγεται, βρίσκεται σταθερά στο ίδιο ύψος. Αυτό συμβαίνει γιατί ένας ειδικός μηχανισμός μετακινεί το πατάρι προς τα κάτω, όσο αυξάνεται η συγκέντρωση των φύλλων. Κάθε φορά που ένα φύλλο εξάγεται διασκορπίζεται με αέρα ειδική πούδρα για τη αποφυγή τέλειας επαφής μεταξύ των αντιτύπων στα οποία η μελάνη δεν έχει ακόμα στεγνώσει. Έτσι αποφεύγονται οι μουτζούρες.

Bίντεο που εξηγεί τα τμήματα της σύγχρονης μέδοδου όφσετ

4.4. ΞΗΡΑ ΟΦΣΕΤ

Αυτή η μέθοδος είναι ένας συνδυασμός της τεχνικής της τυπογραφίας και της όφσετ. Το εκτυπωτικό σύστημα αποτελείται από ένα σύστημα τριών κυλίνδρων, εκτύπωσης, καουτσούκ και πίεσης, όπως αυτό της όφσετ. Το θέμα κατασκευάζεται αναγνώσιμο στην εκτυπωτική πλάκα, επίσης όπως συμβαίνει στην όφσετ. Η διαφορά , όμως, που υπάρχει ανάμεσα στην όφσετ και την ξηρά όφσετ, είναι πως στη δεύτερη το θέμα κατασκευάζεται εξώγλυφο, όπως περίπου και στην τυπογραφία. Για το λόγο αυτό δεν απαιτείται η χρήση συστήματος ύγρανσης. Επομένως η μέθοδος ονομάζεται ξηρά. Το πλεονέκτημά της είναι η δυνατότητα εκτύπωσης χαρτιών μικρότερης υδροαντοχής.

4.5. ΓΕΝΙΚΗ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΤΗΣ ΜΕΘΟΔΟΥ ΤΗΣ ΛΙΘΟΓΡΑΦΙΑΣ ΟΦΣΕΤ

Η μέθοδος μπορεί να αποδώσει σε σύντομο χρονικό διάστημα ποιοτικά αντίτυπα με πολλαπλότητα θέματος (που περιλαμβάνουν ταυτόχρονα κείμενα, σχέδια, εικόνες), με μεγάλη ευκολία. Συγχρόνως το κόστος της εκτύπωσης θεωρείται χαμηλότερο, αν το συγκρίνουμε με ανταγωνιστικές μεθόδους εκτύπωσης. Για το λόγο αυτό, σήμερα χρησιμοποιείται περισσότερο από τις άλλες μεθόδους για να καλύψει εκδοτικές ανάγκες σε βιβλία, περιοδικά, εφημερίδες, ετικέτες, καρτ ποστάλ, χάρτες, διαφημιστικά έντυπα, γραμματόσημα κ.λ.π.

Συγκεκριμένα τα πλεονεκτήματά της είναι τα εξής:

• Η διαδικασία από το στάδιο της φωτοαναπαραγωγής ως το στάδιο της εκτύπωσης είναι σχετικά απλή, αυτοματοποιημένη και αρκετά γρήγορη.
• Η μέθοδος θεωρείται συμφέρουσα από οικονομικής άποψης για την εκτύπωση περιορισμένων ή και πολλών αντιτύπων.
• Η κατασκευή της εκτυπωτικής πλάκας, η οποία είναι ελαφριά, εύκολη στη μετακίνηση και στην τοποθέτηση, είναι αποτέλεσμα αυτοματοποιημένης διαδικασίας και έχει σχετικά χαμηλό κόστος.
• Η δυνατότητα των εκτυπωτικών μηχανών της όφσετ να συνδέονται με άλλες μηχανές επεξεργασίας αντιτύπων σε παραγωγική αλυσίδα μειώνει το χρόνο της διαδικασίας παραγωγής του τελικού εντύπου.
• Το θέμα κατασκευάζεται σε αναγνώσιμη μορφή στην εκτυπωτική πλάκα με αποτέλεσμα να γίνονται εύκολα ο τελικός έλεγχος για πιθανά λάθη και οι διορθώσεις της εργασίας.
• Η υγρασία που μεταφέρεται στο χαρτί είναι ελάχιστη, με αποτέλεσμα να ελαχιστοποιούνται πιθανές φθορές που προέρχονται από αυτή.
• Δίνει τη δυνατότητα εκτύπωσης σε τραχιές επιφάνειες, όπως χαρτοκιβώτια, καθώς ο κύλινδρος μεταφοράς, λόγω του υλικού κατασκευής του, εφαρμόζεται καλύτερα επάνω σε αυτές.

Bίντεο που δείχνει την εκτύπωση ενός περιοδικού